Zehar-Errefuxiatuekin proiektuan, gardentasuna funtsezkoa da elkarrekin aurrera egiteko. 2023an zehar, gure diru-sarrerak 3.343.801 €-koak izan ziren, hainbat iturritatik etorriak, eta gure gastuak 3.296.244 €-koak izan ziren, errefuxiatuei, desplazatuei, aberrigabeei eta kalteberatasun-egoeran dauden migratzaileei laguntzen dieten Giza Eskubideen defentsarako proiektuetan banatuta.

Gure lana ez litzateke posible izango bazkide, emaile, erakunde publiko eta fundazio pribatuen babesik gabe, haien ekarpenek ehunka pertsonaren bizitza modu positiboan eraldatu baitute. Haien laguntzari esker, gure zerbitzuak indartzen eta gerratik, gatazketatik, indarkeriatik, joan-etorrietatik eta beste arrisku batzuetatik ihes egiten duten pertsonei irtenbideak ematen jarraitzen dugu.

Zehar-Errefuxiatuekin erakundearen ustez, funtsezkoa da bazkideen, emaileen, erakunde publikoen eta fundazio pribatuen babesa; izan ere, horien ekarpenek 2.546 pertsonaren bizitza eraldatu dute 2023an, gure Gizarteratze-programaren bidez, eta diagnostiko eta orientabide pertsonalizatuak egin ditugu. Gainera, 1.010 pertsonak jaso zuten Arreta Juridikoa nazioarteko babeserako eta atzerritartasunerako eskaeretan, eta 548 pertsonek jaso zituzten gure Bilboko pisuetan eta Larraña Etxeko (Oñati) eta Zuloaga Txikiko (Tolosa) zentroetan.

27 erakunde aliatu, publiko eta pribaturen laguntzari esker, 21 proiektu garatu ahal izan ditugu, gehien behar dutenen eskubideen defentsari eta garapen integralari begira. Era berean, gure lan-sarea zabaltzen jarraitzen dugu, 31 entitaterekin elkarlanean, gure inpaktua handitzeko.

Xehetasun gehiago Kontu Argiak atalean kontsulta ditzakezu. Bertan, gure auditoriak eta finantza-txostenak aurkituko dituzu. Gardentasuna ziurtatzeko, gure kontuak PKF ATTEST enpresak ikuskatzen ditu urtero, eta horrek funtsen erabilera arduratsua bermatzen du.

Biziki eskertzen dugu gure zerbitzuak sendotzen jarraitzera eta Euskadin berriro hasi nahi duten pertsonei irtenbideak ematera bultzatzen gaituen laguntza.

Zure laguntzarekin, bizitzak eraldatzen jarrai dezakegu.

• Giza Eskubideen eta Biktimen zuzendari Jagoba Álvarezek: “Giza Eskubideen Defendatzaileak Babesteko Euskal Programak Espainian du pisurik handiena, aldearekin”

Vitoria-Gasteiz, 2024ko irailaren 13a. Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideen Sailak, Giza Eskubideen eta Biktimen Zuzendaritzaren bitartez, iragarri du Giza Eskubideen Defendatzaileak Babesteko Euskal Programarako hautagaitzak aurkezteko epea irekiko duela. Datorren astelehenetik aurrera, irailaren 16tik urriaren 16ra, euskal erakunde, elkarte eta GKEek euren hautagaitzak aurkeztu ahal izango dituzte.

Zehar-Errefuxiatuekin lankidetzan kudeatzen da programa, eta eLankidetza-Lankidetzaren eta Elkartasunaren Euskal Agentziaren laguntza du. Programaren helburua da Euskadin hiru pertsona hartzea sei hilabetez, giza eskubideen defentsan egiten duten lanagatik mehatxuak eta jazarpena edo beren bizitza, osotasun fisikoa eta psikologikoa, baita haien familiena ere, arriskuan jartzen duten egoerak bizi dituztenak.

Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideen eta Biktimen zuzendari Jagoba Álvarezek programaren balioa nabarmendu du. Izan ere, 13 urteko jardunaren ondoren, “erreferente” gisa finkatu da, eta bere “berezitasunagatik” nabarmentzen da, eragile politiko eta sozialen gehiengoak babesten duelako, babes ekonomiko handia izateaz gain. Ezaugarri horiek direla eta, “giza eskubideen defendatzaileak babesteko euskal programak erreferentea da Espainian, aldearekin”.

“Programa honekin dugun konpromisoaren beste berezitasunetako bat da egonaldia amaitu ondoren, harrerako pertsonaren jatorrizko lekura egiten dugun bisita. Ekintza honek babes-aterki bat zabaldu nahi du, beren lan ausartarekin edozein herrialdetan demokrazia indartzeko funtsezko zutabe bihurtzen direnen inguruan”, azaldu du, ziurtatu ondoren giza eskubideen defendatzaileen lana “ezinbestekoa” dela oinarrizko eskubideak sustatzean, aurrera eramatean eta babestean, batez ere desberdintasunaren, diskriminazioaren, bazterkeriaren edo pobreziaren ondorioz kalteberatasun-egoeran dauden pertsonen alde egiten dutenean. “Haien lana ezinbestekoa da, eta Eusko Jaurlaritzak tinko babestuko ditu giza eskubideen defentsaren alde bizia arriskatzen dutenak”.

Parte hartu nahi duten erakundeek webgunean eskuragarri dauden formularioen bidez bidali ahal izango dituzte hautagaitzak Giza eskubideen defendatzaileak – Bakea eta Bizikidetza – Eusko Jaurlaritza – Euskadi.eus. Bete ondoren, dokumentuak Zehar Errefuxiatuekin erakundera bidali beharko dira, helbide elektroniko honetara: programa.proteccion@zehar.eus.

Aurkezteko epea amaitu ondoren, Giza Eskubideen eta Biktimen Zuzendaritzak Aholku Batzordea deituko du, giza eskubideetan adituak diren erakunde eta entitateez osatua, hautagaitzak ebaluatzeko eta sei hilabetez Euskadin hartuko diren hiru pertsonak hautatzeko, arrisku- eta genero-irizpideak lehenetsita. Hautagaien artean, lehentasuna izango dute emakumeek, LGTBIQ+ pertsonek eta lurraren, lurraldearen eta ondasun komunen defentsan lan egiten dutenek, nekazariak, indigenak eta afrikar ondorengoak barne.

Aldi berean, harrera-sare bat ezarriko da, prozesua hautatutako pertsonen jatorrizko erakundeekin koordinatuko duena. Izan ere, programaren helburua ez da soilik aldi baterako harrera-prozesua egitea, laguntza psikosozial batekin. Horrez gain, agenda politiko bat antolatzen da instituzioen eta gizarte-erakundeen arteko harremanetarako, baita haien egoera salatzeko eta ikusarazteko ekitaldi publikoetarako ere.

Gainera, ondoren, Euskadik giza eskubideen defendatzaileak babesteko duen konpromisoaren erakusgarri, Eusko Jaurlaritzako ordezkaritza batek, Legebiltzarreko eta euskal gizarte zibileko ordezkariekin batera, bisita bat egingo du hartutako pertsonen jatorrizko lekuetara, Euskal Autonomia Erkidegoak haien lanari ematen dion babesa ikusarazteko eta indartzeko.

Programa hori 2011n jarri zen abian, eta funtsezko elkartasun-tresna izan da giza eskubideen defentsan beren jatorrizko herrialdeetan arrisku eta jazarpen larriei aurre egiten dieten pertsonak babesteko eta laguntzeko. Hamahiru urte hauetan 39 pertsona hartu dira, horietatik 25 emakumeak (22 heldu eta 3 adingabe) eta 14 gizonak (11 heldu eta 3 adingabe). Gehienak Hego Amerikakoak eta Erdialdeko Amerikakoak ziren: Kolonbiakoak, 24; Guatemalakoak, 5; Honduraskoak, 4; Salvadorrekoak, 3; Perukoa, 1; Nikaraguakoa, 1 eta Saharakoa 1.

Gure erakundearen izenean, eskerrak eman nahi dizkiegu pertsona guztiei, Auzitegi Nazionalak asilo-eskaerari uko egin ondoren Marokora deportatzeari aurre egiten zion ekintzaile saharar gaztearen kasuan. 

Youssef 23 urteko ekintzaile sahararraren aldeko konpromisoa eta mobilizazioa funtsezkoak izan dira bere askatasuna lortzeko. Ekainaren 23an iritsi zen Bilboko aireportura eta uztailaren 6ko goizaldera arte egon zen bertan. Kasu hau komunikabideetan, sare sozialetan, kontzentrazioetan eta herritarren zuzeneko ekintzan ikusaraztea nahitaezkoa izan da Bilboko guardiako epaitegiak aske utz dezan, legezko prozesuekin jarraitu ahal izateko eta nazioarteko babesa eskatzeko. Zuzeneko presioaren ondorioz, egoera berriz aztertuko da, gure lurraldean saharar komunitateak emandako laguntzari eta gizartearen enpatiari esker. 

Kasu honek, besteak beste, gerren, gatazken, genero-indarkeriaren, diskriminazioen eta sexu-identitateagatiko jazarpenen ondorioz beren herrialdeetatik premiaz ihes egiten duten errefuxiatuen, migratuen eta aberrigabeen eskubideen defentsan elkartasunak eta ekintza kolektiboak duten garrantzia erakusten du. 

Zehar-Errefuxiatuekin elkartetik gure tresna eta bide guztien bidez lagundu dugu Agadirren Zuzenbideko ikasle gaztearen kausa, gure irizpidearen arabera oso ondo oinarritutako eta dokumentatutako jazarpen-historia zuena. Zehar-Errefuxiatuekin elkarteko buruaren bitartez, Javier Galparsoro, Youssefen abokatuei laguntzen aritu ginen, bai eta ematen ziren aurrerapenen bozeramailetza publikoak egiten ere, abokatuen aldez aurreko baimenarekin eta dagokion araudia betez. 

Zehar-Errefuxiatuekin erakundeak babesa eta laguntza ematen die nazioarteko babesa eskatu nahi duten pertsona guztiei, asilo-eskaera gure talde juridikoarekin izapidetu nahi du, bai eta errefuxiatuen, migratuen eta aberrigabeen oinarrizko eskubideak bermatzeko aberrigabe-estatutua ere, babesgabetasun- eta desberdintasun-egoerak saihesteko. 

“Istorioek garrantzia dute. Istorio askok dute garrantzia. Historiak desjabetzeko eta kalumniatzeko erabili dira, baina ahalduntzeko eta gizatiartzeko ere erabil daitezke. Herri baten duintasuna hautsi dezakete, baina baita berrezarri ere “. 
− Chimamanda Ngozi Adichie, El peligro de la historia única.  

SAREGINAK jaio da, Zehar-Errefuxiatuekin bultzatutako laborategi kulturala. Euskadin eta inguruko lurraldeetan bizi diren sei euskal eta migratu emakume artisten topaketaren bidez, artearen bitartez hausnartuko dute lekualdatutako eta errefuxiatutako emakumeak protagonista dituzten istorioei eta narratibei buruz. 

“SAREGINAK” gara; izan ere, tapiz baten hariak bezala, gutako bakoitzaren berezitasuna galdu gabe elkarri eragiten diogunean soilik, kontakizun komun baten parte gara, ñabardura, ehundura eta marrazki ugariz betea. Tapiz komunitario bat, gure historia guztiak kontatuko dituen tapiz bat, geure historia kontatzeko eta kontatzeko aukera emango diguna.

Memoria ehuntzeko, begirada guregana aldatzeko, lekualdatutako pertsona guztien historia eta bizitzei kendutako duintasuna konpontzeko eta berrezartzeko aukera emango digun tapiza.

Poesiaren, argazkigintzaren eta antzerkiaren bidez lagun gaitzazu elkarrekin. Laster, webgune propio bat izango dugu eskura eta hor askoz gehiago kontatuko dizuegu.