Bisitan, Justizia eta Giza Eskubideen Departamentuak gidatuta, Costa Rica bisitatuko du, erbestean dauden nikaraguar taldeei jarraipena egiteko eta beste babes-esperientzia batzuk ezagutzeko.
Bilbon, 2025ko urtarrilaren 21a. Zehar-Errefuxiatuekin elkarteak El Salvadorrera eta Costa Ricara joango den Euskal Ordezkaritzan parte hartuko du, erakunde hori koordinatzen duen NARE Giza Eskubideen Defendatzaileak Babesteko Euskal Programan parte hartu duten pertsonen eta kolektiboen jarraipena egiteko. Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideen eta Biktimei Laguntzeko Zuzendaritza buru dela, eLankidetza-Lankidetza eta Elkartasunerako Euskal Agentziak, Eusko Legebiltzarrak eta Bakerako Lankidetza Batzarrea (BLB), Paz y Solidaridad Euskadi eta Euskadiko GGKEen Koordinakundeak ere parte hartuko dute.
Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideen eta Biktimen Arretarako zuzendari Jagoba Álvarezek azpimarratu duenez, “NARE, Giza Eskubideen Defendatzaileak Babesteko Euskal Programa, Euskadin babes politiko eta sozial zabala izateagatik bereizten da”.
Agenda ofiziala hasi aurretik, giza eskubideen eta lankidetzaren aldeko erakundeek Santa Marta Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkartea (ADES) bisitatuko dute, bertako bost lider komunitario eta anbientalisten aurkako kriminalizazio-prozesua ezagutzeko eta euskal elkartasunaren babesa adierazteko.
El Salvadorrerako bisita, urtarrilaren 25etik 30era programatua, NAREn parte hartu duten pertsonen eta haien kolektiboen babesa indartzen jarraitzea du helburu, euskal gobernuaren, legebiltzarraren eta elkarteen babesa ikusaraziz. Horretarako, bilera ugari egingo dira Las Incómodas Feministas kolektiboarekin, mugimendu sindikalarekin eta giza eskubideen alde lan egiten duten beste kolektibo batzuekin. Haien eskaerak eta kezkak herrialdeko erakunde publikoei helaraziko zaizkie. Agendak nazioarteko erakundeekin eta kidego diplomatikoarekin ere topaketak egiten ditu.
Gero, urtarrilaren 31n eta otsailaren 1 eta 3an, NAREren ordezkaritza tekniko bat Costa Ricara joango da, erbestean hainbat kide dituen Nikaraguako gazte-erakunde baten egoeraren jarraipena egiteko. Horietako bat Euskadin hartu zuten. Bisita horretan, Costa Rican erbestealditik lan egiten duten giza eskubideen aldeko erakundeekin eta arrisku-egoeran dauden giza eskubideen defendatzaileak babesteko ekimenekin topaketak egingo dira.
El Salvador eta Costa Rica
NAREren 13 urteetan hainbat jarraipen-bisita egin dira: Kolonbiara, Guatemalara, Perura eta Hondurasera. Lehen aldia da El Salvador eta Costa Rican.
Javier Canivell Fraduak, Zehar-Errefuxiatuekin erakundeko zuzendariak, “giza eskubideen defendatzaileek eta haien kolektiboek egiten duten lanaren garrantzia” nabarmendu du, eta “nazioarteko elkartasunetik, horiek babesten laguntzen duten tresnak indartzeko beharra” azpimarratu du. Bestalde, Leire Lasa Zehar-Errefuxiatuekin erakundeko NAREko koordinatzaileak bisita horien garrantzia azpimarratu du, “etsaitasunezko testuinguruetan bizi diren komunitateentzat duten eraginagatik, bakarrik ez sentitzea, beste latitude batzuetatik lagunduta daudela jak-itea”. Azkenik, Eusko Jaurlaritzak arriskuan dauden pertsona eta kolektiboekin duen konpromisoa berretsi du Jagoba Alvarezek: “Giza eskubideen defendatzaileak funtsezkoak dira demokraziarako, berdintasunerako eta justizia sozialerako. Haien lana ezinbestekoa da, eta Eusko Jaurlaritzak laguntzen jarraituko du “.
NARE, Giza Eskubideen Defendatzaileak Babesteko Euskal Programa, 2011n sortu zen, eta Zehar-Errefuxiatuekin lankidetzan kudeatzen da; gainera, eLankidetza Lankidetzarako eta Elkartasunerako Euskal Agentziarenren laguntza ere badu. Programa “erreferente” bilakatu da, baina azpimarragarriena, Álvarezen hitzetan, bere “berezitasuna” da. Hainbat euskal eragilek babesten duten ekimena da, hala nola, Eusko Jaurlaritzak, Eusko Legebiltzarrak, akademiak eta giza eskubideen eta kooperazioaren aldeko erakundeek.
NAREren helburua dagiza eskubideen alde egiten duten lanagatik beren bizitza edo osotasuna mehatxatuta ikusten duten erakunde, gizarte-mugimendu edo kolektiboei lotutako pertsonak babesten laguntzea du helburu, Euskadin sei hilabete inguruko harrera eginez. Itzuleraren ondoren, programan parte hartu duten pertsonen egoera indibidual eta kolektiboaren jarraipena egiteko ekintza nagusietako bat bisita horiek egitea da.
Azkenik, bisitatik eratorritako emaitzak, ondorioak eta gomendioak komunikatu eta txosten batean jasoko dira, Eusko Jaurlaitzak, Eusko Legebiltzarrak eta gizarte-erakundeen partetik. Dokumentu publiko horren asmoa da giza eskubideen defendatzaileen babesa eta segurtasuna sustatzen jarraitzea eta herrialdeko giza eskubideen egoerari buruzko diagnostikoa egitea.
