Kolonbiako eta El Salvadorreko giza eskubideen bi defendatzaile Giza Eskubideen Defendatzaileak Aldi Batez Babesteko Euskal Programaren deialdi berri honetan parte hartzen ari dira. Programa honen helburua da beren bizitza edo osotasun fisikoa arriskuan ikusten duten defendatzaileak babestea, beren jatorrizko herrialdeetan bizitzaren eta justizia sozialaren alde egiten duten jardueraren ondorioz. Helburu horrekin hartzen dira Euskadin sei hilabetez.
Yisela Rivera Castro, giza, etnia- eta lurralde-eskubideen defendatzailea eta Kolonbiako Caucako Iparraldeko Kontseilu Komunitarioen Elkarteko (ACONC) kidea da; eta Guadalupe Hernández, El Salvadorreko Colectiva Las Incómodas Feminista-ko aktibista.
Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideen, Biktimen eta Aniztasunaren Zuzendaritzak gidatzen du Emakume Defendatzaileak programa; eLankidetza Garapenerako Lankidetzaren Euskal Agentziaren babesa du, eta Zehar-Errefuxiatuekin erakundeak kudeatzen du; Alboan eta Asamblea de Cooperación Por la Paz (ACPP) erakundeek ere parte hartzen dute, Euskadiko laguntza-talde gisa. Bi erakunde horiek emakume defendatzaileak datozen lurraldeetan lan-ibilbide luzea egina dutela egiaztatzen dute.
Euskadin dauden bitartean, biek agenda politikoa dute aurreikusita, eta hainbat erakunde publiko eta gizarte-erakunderekin bilduko dira, nazioarteko laguntza-sareak zabaltzeko eta indartzeko. Sare horiek, praktikan, babes-aterki gisa jokatzen dute, segurtasun-baldintza handiagoetan itzulera bat sortzen eta giza eskubideen defentsan egiten duten lanarekin jarraitzen laguntzen duena. Euskadiko harrera-aldiak aukera ematen die, bestetik, atseden hartzeko eta beren burua zaintzeko, jasaten duten indarkeria politikoaren inpaktuagatik fisikoki eta emozionalki indar har dezaten.
2011z geroztik, herrialde desberdinetatik etorritako 36 pertsona hartu dira programa honetan.
ACONC
Bigarren mailako lurralde-erakunde etniko bat da, eta Cauca iparraldeko afrikar ondorengoen 43 kontseilu komunitario biltzen ditu, Barranco Río Güengüe Kontseilu Komunitarioa barne: komunitate osoak bat egiten du bizitza, lurraldea eta bertako usadio eta ohiturak babesteko.
ACONCek lurralde-lana eta giza eskubideak babestekoa egiten du hainbat udalerritan, eta 1993ko 70 Legean, 1995eko 1745 Dekretuan, LANEren 169 Hitzarmenean eta berezko zuzenbidean ezarritako baldintzen arabera arautzen da, lurraldeetako komunitate beltzen antzinako praktiken arabera.
Yisela Rivera Castro Barranco Río Güengüe Kontseilu Komunitarioko presidenteordea da, ACONCeko Emakumeen kontseilaria, eta Uraren, Bizitzaren eta Lurraldearen Defentsarako Batzordean parte hartzen du, baita Saileko Aholkularitza Batzordean eta Udaleko Biktimen Mahaian ere. Komunitate beltzentzako ekimen propioak ere gidatzen ditu, komunitateentzako garapen erreal eta eraginkorra sortzea ahalbidetu dutenak, Ongi Bizitzeko Plana betez:
- Gobernu propioaren erabilera eta pobrezia murriztera, diskriminazioaren aurkako borrokara eta bazterketara bideratutako oinarrizko eskubideak indartuz.
- Antzinako lurraldean erresistentzia indartuz.
- Afrokomunitateei arreta emanez, desplazamendu, konfinamendu eta mugapen baldintzetan daudenei.
- Cauca iparraldeko emakumeen osotasun fisikoa, emozionala, psikologikoa, espirituala, kulturala, etnikoa eta kolektiboa zainduz.
- Bizitzaren eta lurraldearen babesa sustatuz.
Colectiva Las Incómodas Feminista
Emakumeen, artisten eta komunikatzaileen eztabaidarako, probokaziorako eta deserosotasunerako gune bat da. Feministen artean belaunaldien arteko elkarrizketetarako guneak sortzen dituzte. Gainera, El Salvadorreko indarkeria matxista salatzeko ekintza artistikoak antolatzen dituzte.
Guadaluperen ekintzak sexu-indarkeriatik bizirik irten direnei eta indarkeria feministagatik justizia eskatzen duten amei eragiten eta laguntzen die. El Salvadorreko emakumeei sexu- eta ugalketa-eskubideak ukatzea indarkeria-modu bat da, eta kalteberatasun-egoeran daudenei eragiten die bereziki. Abortua borroka bat da herrialdeko mugimendu feministaren hainbat adierazpenetan, edozein kasu edota egoeratan zigortuta baitago.
Guadalupek ibilbide aktibista luzea du egina artea gizarte-eraldaketarako tresna gisa hartuta, eta apustu artistikoak garatzen ditu espazio publikoetan, jaialdien, performanceen eta zirkuitu interaktiboen bidez, herrialdean emakumeen aurkako indarkeria ikusarazteko. Bere aktibismoaren ondorioz, kriminalizatu eta judizializatu egin zuten.
